Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego weterana zostało uregulowane w art. 35 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa. Jednak, aby móc przejść do analizy tego uprawnienia w pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie kim jest weteran oraz jak należy ten status udokumentować?
Weteranem działań poza granicami państwa zgodnie z art. 2 ww. ustawy może być osoba, która brała udział, na podstawie skierowania, w działaniach poza granicami państwa w ramach:
1) misji pokojowej lub stabilizacyjnej, kontyngentu policyjnego, kontyngentu Straży Granicznej, zadań ochronnych Biura Ochrony Rządu i Służby Ochrony Państwa lub zapewniania bezpieczeństwa państwa:
- nieprzerwanie przez okres, na jaki została skierowana, jednak nie krócej niż przez okres 60 dni albo
- łącznie przez okres nie krótszy niż 90 dni;
2) grupy ratowniczej Państwowej Straży Pożarnej, łącznie przez okres nie krótszy niż 60 dni.
Zaś zgodnie z art. 3 ww. ustawy weteranem poszkodowanym w działaniach poza granicami państwa może być osoba, która biorąc udział na podstawie skierowania w działaniach poza granicami państwa, doznała uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z tymi działaniami lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych poza granicami państwa, z tytułu których przyznano jej świadczenia odszkodowawcze.
Jednak status ten musi zostać potwierdzony. Zgodnie z art. 5 ust. 1 omawianej ustawy status weterana oraz weterana poszkodowanego przyznaje, na wniosek żołnierza, funkcjonariusza, funkcjonariusza ABW lub funkcjonariusza AW, w drodze decyzji administracyjnej, Minister Obrony Narodowej – w odniesieniu do żołnierzy, minister właściwy do spraw wewnętrznych – w odniesieniu do funkcjonariuszy, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego – w odniesieniu do funkcjonariuszy ABW oraz Szef Agencji Wywiadu – w odniesieniu do funkcjonariuszy AW.
Dopiero, gdy pracownik będzie w dyspozycji ostatecznej decyzji administracyjnej o przyznaniu mu takiego statusu będzie mógł się nią legitymować, w tym także przedstawić w miejscu pracy. W przeciwieństwie do orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, decyzja o przyznaniu statusu weterana w sferze pracowniczej wywołuje jedynie skutki prawne w zakresie urlopu wypoczynkowego. Nie ma żadnego wpływu na inne sfery pracownicze, w szczególności na czas pracy.
Zatem zgodnie z art. 35 powyższej ustawy weteranowi oraz weteranowi poszkodowanemu pozostającym w stosunku pracy przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, chyba że pracownik jest uprawnionym do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni na podstawie odrębnych ustaw. Wymiar urlopu dla weterana oraz weterana poszkodowanego zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Przykład:
Pracownik, który pracuje w wymiarze 3/4 etatu przedstawił ostateczną decyzję o ustaleniu statusu weterana. Urlop wypoczynkowy zostanie ustalony proporcjonalnie do wymiaru etatu.
Obliczenie: 3/4 x 5 dni = 3,75 = 4 dni
Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu powstaje z dniem, w którym decyzja administracyjna o przyznaniu statusu weterana lub weterana poszkodowanego stała się ostateczna, przy czym realizacja tego prawa może nastąpić nie wcześniej niż z dniem przedstawienia pracodawcy tej decyzji. Przede wszystkim należy zauważyć, że ustawa o weteranach działań poza granicami państwa stanowi lex specialis do uregulowań kodeksu pracy. Tym samym pracownik posiadający status weterana w sposób odmienny nabędzie prawo do dodatkowego urlopu, albowiem ustawa ta nie przewiduje nabywania urlopu w częściach. Tym samym należy uznać, że pracownik nabywa z góry cały wymiar urlopu w chwili przedstawienia ostatecznej decyzji administracyjnej. Zaś 1 stycznia, każdego kolejnego roku po roku nabycia prawa dodatkowego urlopu będzie nabywać prawo do urlopu z góry.
Dodatkowy urlop wykorzystuje się w całości w roku kalendarzowym, w którym weteran oraz weteran poszkodowany pozostający w stosunku pracy mają do niego prawo, w terminie uzgodnionym z pracodawcą. Za niewykorzystany urlop nie przysługuje ekwiwalent pieniężny. Do dodatkowego urlopu stosuje się odpowiednio przepisy art. 154 (2), co w praktyce oznacza, że url ten jest udzielany w dniach i rozliczany w godzinach, art. 172 oraz art. 172 (1) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy , co w praktyce oznacza, że za ten czas przysługuje pracownikowi prawo do wynagrodzenia urlopowego.
Urlop weterana dla policjanta
Prawo policjanta do dodatkowego urlopu weterana zostało uregulowane w osobnej ustawie. Zgodnie z art. 83 a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 145) policjantowi posiadającemu status weterana poszkodowanego przysługuje prawo do corocznego płatnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 5 dni roboczych.
Prawo do urlopu nie przysługuje policjantowi posiadającemu status weterana poszkodowanego uprawnionemu do urlopu wypoczynkowego i urlopów dodatkowych, z wyłączeniem urlopu dodatkowego z tytułu pełnienia służby w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych.
Prawo do pierwszego urlopu powstaje z dniem, w którym decyzja administracyjna o przyznaniu statusu weterana poszkodowanego stała się ostateczna, przy czym realizacja tego prawa może nastąpić nie wcześniej niż z dniem przedstawienia przez policjanta tej decyzji przełożonemu.
Urlop wykorzystuje się w całości w roku kalendarzowym, w którym policjant ma do niego prawo, w terminie uzgodnionym z przełożonym policjanta.
Pozdrawiam, Karolina Niedzielska
