Właśnie minął 11 listopada, a więc dzień ustawowo wolny od pracy. Jednakże z uwagi na różne okoliczności niektórzy pracownicy wykonywali w tym dniu pracę. Tym samym pojawi się wiele pytań jak rozliczyć czas pracy i wynagrodzenie -pracowników, którzy pracowali 11 listopada, który miał być dla nich dniem wolnym.

Dni ustawowo wolne od pracy

Dniami ustawowo wolnymi od pracy są niedziele i święta. Święta wolne od pracy jako dni ustawowo wolne zostały uregulowane w odrębnej ustawie. Będą to: 

a) 1 stycznia – Nowy Rok,

b) 6 stycznia – Święto Trzech Króli,

c) pierwszy dzień Wielkiej Nocy,

d) drugi dzień Wielkiej Nocy

e) 1 maja – Święto Państwowe,

f) 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,

g) pierwszy dzień Zielonych Świątek,

h) dzień Bożego Ciała,

i) 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,

j) 1 listopada – Wszystkich Świętych,

k) 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,

l) 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,

m) 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia;

Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy.t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 90 ze zm. 

Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6:00 w tym dniu a godziną 6:00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. 

Praca w niedziele i święta jest dozwolona: 

1)  w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2)  w ruchu ciągłym;
3)  przy pracy zmianowej;
4)  przy niezbędnych remontach;
5)  w transporcie i w komunikacji;
6) w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
7)  przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
8)  w rolnictwie i hodowli;
9)  przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
–  zakładach świadczących usługi dla ludności,
–  gastronomii,
– zakładach hotelarskich,
– jednostkach gospodarki komunalnej,

– zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
– jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
-zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
-stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta; 

Należy pamiętać, że powyższy katalog jest katalogiem otwartym, a więc wymienione miejsca, w których dopuszczalna jest praca w niedzielę i święta z uwagi na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności może być szersza. Przykładem może być praca na stacji benzynowej, w obsłudze bramek na autostradach czy w aptekach. 

10) przy wykonywaniu prac:
polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, które w naszym kraju są dniami ustawowo wolnymi od pracy, są u niego dniami pracy. 

Przykład: Pracownik jest zatrudniony w korporacji chińskiej, na stanowisku grafika. Otrzymał polecenie służbowe wykonania grafiki na Chiński Nowy Rok. Z uwagi na doniosłość zadanie zostanie wykonane w systemie teleinformatycznym i przesłane do siedziby pracodawcy. W Chinach kontynentalnych dni 25- 26 grudnia są normalnymi dniami pracującymi. Jednakże warto wspomnieć, że Hongkong, który jest autonomiczny od Chin, dni Bożego Narodzenia ustanowił jako dni ustawowo wolne od pracy. Tym samym ewentualny odbiór pracy grafika w Hongkongu uniemożliwiałby jego pracę w dni świąteczne. 

Rekompensata pracy w niedzielę i święta 

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta, oprócz pracowników zatrudnionych w systemie pracy weekendowej, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy: 

1. w zamian za pracę w niedzielę – w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Warto w tym miejscu zauważyć, że praca w niedzielę i święta może być planowana, co za tym idzie istnieje możliwość rekompensaty pracy w niedzielę wcześniej. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie 6 dni dnia wolnego udzielonego w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego.
2. w zamian za pracę w święto – w ciągu okresu rozliczeniowego.

Pamiętaj!  W przypadku instytucji pracy w niedzielę lub święto, bez względu na liczbę godzin przepracowanych powstaje obowiązek rekompensaty w postaci innego dnia wolnego. 

Pamiętaj! Do pracy w święto przypadające w niedzielę stosuje się przepisy dotyczące pracy w niedzielę. 

W przypadku, gdy w obu przypadkach nie ma możliwości udzielenia czasu wolnemu pracownikowi za pracę w niedzielę lub święto powstaje po stronie pracodawcy obowiązek wypłaty dodatku za pracę ponadwymiarową do każdej godziny pracy w niedzielę lub święto- w wysokości 100 %. 

Na gruncie rozliczania czasu pracy pojawił się problem dotyczący rozliczenia dodatków za prace w niedzielę lub święto. Wynika to z faktu, że dodatek ten ma funkcję autonomiczną od dodatku za nadgodziny średniotygodniowe. Tym samym, co do zasady w przypadku, gdy pracownik nie otrzyma rekompensaty w postaci innego dnia wolnego powinien otrzymać dodatek 100 % do każdej godziny pracy w niedzielę i święto (art. 151 (11) § 2 i 3 kp), a następnie rekompensatę za nadgodziny średniotygodniowe (art. 151 (1) § 2 kp). W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy, który wskazał, że przysługuje tylko jeden dodatek- za pracę w niedzielę lub święto- w wysokości 100 %. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracownikowi wypłacić oba dodatki (Wyrok SN z dnia 15 lutego 2006 r., sygn. II PZP 11/05, OSNP 2006/11-12/170). Tym samym pojawił się dosyć duży spór w doktrynie i orzecznictwie: „Stanowisko to nie zasługuje jednak na akceptację. W szczególności nie można uznać, jak chce Sąd Najwyższy i aprobująca go część doktryny, że art. 151(11) k.p. stanowi przepis szczególny wobec art. 151(1) k.p. Przepisy te stanowią niezależne od siebie podstawy do wypłaty dodatku. Ratio legis art. 151(1) § 2 k.p. polega na wyrównaniu pracownikowi zwiększonego wysiłku, natomiast komentowany przepis dotyczy kompensaty za nieudzielenie pracownikowi dnia wolnego. Należy zatem przyjąć, że te dwa różne dodatki pochodzą z różnych tytułów prawnych, co oznacza, iż pracownik będzie nabywał prawo do każdego z nich oddzielnie („P. Wojciechowski, Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, PiZS 2005/1, s. 165.”).  W sumie wynagrodzenie pracownika, który pracował w niedzielę lub święto, w przypadku nieudzielenia mu dnia wolnego i jednoczesnego przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy może wynieść aż 300%, na co składa się normalne wynagrodzenie oraz dwa dodatki  („Por. E. Szemplińska, Wynagrodzenie za pracę w niedziele. Konsultacje i wyjaśnienia, PiZS 2005/11, s. 36.”).” (zob. K. Stefański [w:] Kodeks pracy. Komentarz. Tom II. Art. 114-304(5), wyd. V, red. K. W. Baran, Warszawa 2020, art. 151(11).)

Przykład: Pracownik został zobowiązany do pracy w 11 listopada. Pracownik przepracował 2 h. U pracodawcy obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy. Pracodawca nie ma możliwości zapewnienia innego dnia wolnego, z uwagi na ilośc pracy. W związku z tym zostanie pracownikowi wypłacony dodatek. Pracodawca nie zdecydował się na podwójną rekompensatę, zostanie wypłacony w wysokości 100 %. 

Nominalny czas pracy w listopadzie – 160 h.

Wynagrodzenie pracownika wygląda następująco: 

-wynagrodzenie zasadnicze 3600 zł

-dodatek językowy 500 zł

-premia regulaminowa 1000 zł

Pracownik przepracował 2 godziny w niedzielę, w zamian za brak udzielenia innego dnia wolnego zostanie to zrekompensowane dodatkiem 100 %.

Składniki wynagrodzenia	Kwota	Obliczenie
Wynagrodzenie normalne	5100	3600+500+1000
Wynagrodzenie normalne za 1 h pracy	31,88	5100/160
Wynagrodzenie normalne za pracę 11 listopada	63,76	2 x 31,88
Wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania	3600	Zasadnicze
Dodatek za 1 h pracy w wysokości 100 %	23,68	3600/152
Dodatek za nadgodziny	43,76	23,68 x 2
Wynagrodzenie za pracę w niedzielę	107,52	63,76+43,76
Wynagrodzenie całkowite brutto	5207,52	3600+500+1000+107,52

 

Praca w dniu wolnym udzielonym w zamian za święto

Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. W sytuacji, gdy święto jako ustawowy dzień dolny od pracy, przypada na dzień wolny dla pracownika z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy (zazwyczaj jest to sobota), na pracodawcy ciąży obowiązek zagwarantowania do końca okresu rozliczeniowego innego dnia wolnego. Z wyroku Trybunału Konstytucyjnego wynika, że w sytuacji gdy w pracownik w dniu święta ma wolny dzień, należy do końca okresu rozliczeniowego udzielić mu innego dnia wolnego. Tym samym w sytuacji, gdy pracodawca nie zapewni innego dnia wolnego powinien wypłacić dodatek 100 % do wynagrodzenia pracownika, z uwagi na przekroczenie dopuszczalnych norm czasu pracy. Tak samo będzie w przypadku, gdy pracownik zostanie zobowiązany do pracy w dniu wolnym udzielonym w zamian za pracę w święto- pracownikowi przysługuje dodatek 100 % do wynagrodzenia (wyrok z dnia 2 października 2012 r., sygn. akt K 27/11).

 

Jesteś zainteresowany szkoleniem z PPK? Zapraszam!

ZAPISUJĘ SIĘ : KLIKNIJ

Podoba Ci się wpis? Zostaw komentarz!

Chcesz, abym poruszyła inne tematy? Zostaw propozycję w komentarzu na Facebooku i udostępnij wpis.

Karolina Niedzielska

Facebook: Kwadrans z HR – Karolina Niedzielska