Okresy, za które pracownik nie zachowuje prawa do zasiłku

Już ponad rok temu opublikowałam krótki e-book dotyczący zliczania okresu zasiłkowego. Temat dość skomplikowany, ciekawy i złożony. Zauważyłam, że temat okresów, za które pracownik nie zachowuje prawa do zasiłku (oczywiście zgodnie z art. 92 § 3 pkt 2 kodeksu pracy), cieszył się dużym zainteresowaniem. Dlatego też postanowiłam rozwinąć ten temat bardziej szczegółowo.

POBIERAM E-BOOKA

Ubezpieczony, a więc osoba objęta ubezpieczeniem chorobowym nie zachowuje prawa do zasiłku chorobowego w przypadku:

1. Niepodjęcie pracy na innym stanowisku po odsunięciu od pracy z powodu podejrzenia choroby zakaźnej
2. Niezdolność do pracy została spowodowana popełnieniem przez pracownika umyślnego przestępstwa lub wykroczenia
3. Niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu
4. Pracownik w okresie niezdolności do pracy wykonywał pracę lub w inny sposób wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem
5. Zaświadczenie zostało sfałszowane

 

---

 

Niepodjęcie pracy na innym stanowisku po odsunięciu od pracy z powodu podejrzenia choroby zakaźnej

W przypadku osoby podejrzanej o zakażanie lub chorobę zakaźną na podstawie art. 33 ust. 1 i 3  ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi inspektor sanitarny uprawniony jest do nakazania, w drodze decyzji administracyjnej, której nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności o powstrzymanie się od wykonywania pracy. Zgodnie z definicjami ustawowymi : podejrzanym o chorobę zakaźną jest osoba, u której występują objawy kliniczne lub odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na chorobę zakaźną (art. 2 pkt 20), zaś podejrzaną o zakażenie jest osoba, u której nie występują objawy zakażenia ani choroby zakaźnej, która miała styczność ze źródłem zakażenia, a charakter czynnika zakaźnego i okoliczności styczności uzasadniają podejrzenie zakażenia (art. 2 pkt 21). Natomiast zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1133), dalej ustawa zasiłkowa ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, odsuniętemu od pracy w trybie określonym w art. 6 ust. 2 pkt 1, z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeżeli nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu.

Przykład: Pracownik zatrudniony na stanowisku pielęgniarza był w kręgu osób, które miały bezpośredni kontakt z osobą zakażoną na WZW typu C, albowiem jest to członek rodziny. Inspektor sanitarny wydał decyzję o powstrzymania się tej osoby od pracy na stanowisku pielęgniarza aż do czasu uzyskania pełnej diagnostyki. Pracownik ma jednocześnie wykształcenie w kierunku bycia pracownikiem rejestracji medycznej. Pracodawca po otrzymaniu decyzji Sanepidu przeniósł pracownika do rejestracji. Pracownik odmówił świadczenia pracy. Za ten okres nie będzie przysługiwało mu wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy, wynagrodzenie za wykonaną pracę. Będzie to nieobecność usprawiedliwiona niepłatna. Dlaczego usprawiedliwiona?  Zgodnie z § 1 Rozporządzenia z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od prac przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy, a więc okolicznością usprawiedliwiającą niemożność stawienia się do pracy i jej świadczenie jest wydanie decyzji o powstrzymaniu się od pracy przez Sanepid, a dokumentem usprawiedliwiającym nieobecność będzie właśnie ta decyzja. Odmowa przeniesienia do innej pracy ma jedynie konsekwencje w pozbawieniu prawa do zasiłku.

 

Niezdolność do pracy została spowodowana popełnieniem przez pracownika umyślnego przestępstwa lub wykroczenia

Zgodnie z art. 15 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy nie przysługuje ubezpieczonemu za cały okres niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność ta spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez tego ubezpieczonego. Okoliczności te stwierdza się na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

W doktrynie przepis ten budzi wiele wątpliwości, bowiem zawiera niejako normę podwójnego karania (I. Jędrasik-Jankowska, Ubezpieczenia społeczne, t. 3, Ubezpieczenia chorobowe…, s. 86, A. Rzetecka-Gil [w:] Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2017, art. 15). Ubezpieczony ponosi negatywne skutki w sferze karnej jak i zabezpieczenia społecznego. Pojawia się również kolejny problem: Czy w związku z tym, że postępowania karne mogą trwać miesiącami lub nawet latami, np. skomplikowany proces z zakresu wypadku drogowego, gdzie wypowiada się wielu biegłych z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym i rekonstrukcji wypadków drogowych należy wypłacić zasiłek od razu po stwierdzeniu niezdolności do pracy i po zapadnięciu prawomocnego orzeczenia pozbawić prawa do zasiłku? (Ibidem) A może czekać z wypłatą zasiłku na wydanie orzeczenia i jego uprawomocnienie się? Autorka wpisu stoi na stanowisku, że należy kierować się pierwszą wskazówką, ponieważ ZUS zawsze, jeśli są ku temu przesłanki, może wydać decyzję administracyjną, w której pozbawi prawa do zasiłku i zobowiąże do jego zwrotu w kwocie brutto (dla przypomnienia, nawet jeśli płatnikiem zasiłku był płatnik składek nie należy dokonywać w takim przypadku korekty deklaracji DRA, RCA, i RSA), bez względu na to jaki podmiot był płatnikiem zasiłku , bezpośrednio do ZUS. Decyzja taka jednocześnie jest tytułem wykonawczym i Dyrektor Oddziału ZUS może na jej podstawie jako administracyjny organ egzekucyjny i jednocześnie wierzyciel prowadzić egzekucję świadczeń niealimentacyjnych (art. 66 ust. 2 i 3 ustawy zasiłkowej). Z wnioskiem o wydanie takiej decyzji może oczywiście wystąpić płatnik składek po otrzymaniu prawomocnego orzeczenia (zob. art. art. 63 ust. 2. Z wnioskiem o ustalenie uprawnień do zasiłku przysługującego ubezpieczonemu może wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych także płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe).

Pojawia się także wiele wątpliwości na gruncie tego czy tylko orzeczeniem pozbawiającym prawa do zasiłku będzie wyrok skazujący?  Sąd Najwyższy wskazał, że będzie to każde orzeczenie sądu karnego, a nie tylko orzeczenie skazujące, jeśli tylko w tym orzeczeniu stwierdzony zostanie fakt popełnienia przestępstwa (wyrok SN z dnia 8 kwietnia 1981 r., IV PR 123/81, OSP 1982, z. 5, poz. 54), czyli będą to:

-wyrok skazujący, niezależnie od wymierzonej kary,

-wyrok skazujący z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres próby,

-wyrok warunkowo umarzający postępowanie na okres próby, bowiem jest to orzeczenie stwierdzające winę, brak jest jedynie skazania.

 

Niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu

Pracownik w okresie niezdolności do pracy wykonywał pracę lub w inny sposób wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem

Z uwagi na to, że obecnie obowiązującą formą ustalania i potwierdzania czasowej niezdolności do pracy są zwolnienia elektroniczne przepis art. 17 ust. 2 ustawy zasiłkowej tak naprawdę stał się martwy. Tym samym autorka pominie tą problematykę.

 

Karolina Niedzielska

 

Czy wiesz, że obecnie jest wakacyjna promocja w całym moim sklepie??? – 40 % na wszystkie produkty, także te które można zakupić w formie ratalnej. Hasło rabatowe, które należy wpisać w koszyku to : lato.

Wchodzę do sklepu