Ulga dla klasy średniej w praktyce

I stało się! To mój setny wpis na moim blogu. Bloga pisze niecałe 3 lata i przez ten okres powstało już 100 wpisów o tematyce z zakresu prawa pracy, kadr, płac oraz ubezpieczeń społecznych. Na taki jubileusz należy wybrać wyjątkowy temat. Tym samym postanowiłam wybrać temat dotyczący nowej ulgi przewidzianej przez tzw. Polski Nowy Ład czyli ulgi dla klasy średniej. Temat odkąd pojawił się w projekcie spędza sen z powiek wielu kadrowcom, płatowcom oraz księgowym. Jest to pierwsza w historii zmiana, na podstawie której do systemu prawno – podatkowego wprowadzono algorytmy, które od 1 stycznia będą musiały być stosowane przy obliczaniu wynagrodzeń. Przebrnięcie przez te algorytmy i zrozumienie tematu spowoduje, że zdasz sobie sprawę, że samo wyliczenie nowej ulgi nie jest, aż takie skomplikowane.

Cel ulgi

Ulga ta ma niejako zastąpić dotychczasową instytucję odliczania części 7,75 % składki zdrowotnej od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Co za tym idzie ma złagodzić zmiany, które zostaną wprowadzone na podstawie Polskiego Nowego Ładu. Jednakże zagłębiając się w przepisy okazuje się, że tak do końca nie jest, bowiem z ulgi tej nie skorzystają wszyscy pracownicy, ponieważ przewidziano określone progi początkowe jak i końcowe jej stosowania oraz nie mogą z niej skorzystać emeryci, renciści a także zleceniobiorcy (w tym także osoby wykonujące pracę na podstawie innych umów cywilnoprawnych, do których stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy zlecenia). Ponadto jest to pierwsza ulga wprowadzona do systemu podatkowego, w której pojawiają się algorytmy niezbędne do obliczenia jej wysokości, co może nastręczać problemów przy pracy z systemami kadrowo- płacowymi. 

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy: „W celu ochrony klasy średniej projekt nie tylko przewiduje podwyższenie progu dochodów, ale również ulgę podatkową dla pracowników. Adresatami tego rozwiązania są podatnicy zatrudniani na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy. Ulgę skierowano do pracowników, bowiem ta forma działalności zarobkowej znajduje się pod szczególną ochroną państwa, które sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy (…). Ulga polega na odliczeniu od dochodu pewnej kwoty, której wysokość uzależniona jest od poziomu rocznych przychodów. Przy czym nie chodzi o każdy rodzaj przychodów, a wyłącznie o przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy PIT, czyli podlegające opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej, tj. z wyłączeniem przychodów wolnych od podatku. Prawo do ulgi będą mieli podatnicy, którzy w roku podatkowym uzyskają ww. przychody kwalifikowane do przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w wysokości mieszącej się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł (odpowiednio miesięcznie – dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek – w wysokości od 5 701 zł do 11 141 zł). W kwocie tych przychodów będą także uwzględniane przychody pomniejszane o 50% koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez pracowników-twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami, określone w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT. Przygotowany algorytm w przedziale przychodowym od 68 412 zł do 133 692 zł wynika z kompleksowych zasad podatkowego Polskiego Ładu oraz uwzględnia elementy zasadnicze przy rozliczeniu podatku PIT w ramach źródła stosunek pracy (np. koszty pracownicze, czy składki ZUS i NFZ płacone przez pracowników). Ponieważ w tym przedziale przychodowym  grupa pracowników traci na tym programie, a nie należą do kategorii najbogatszych pracowników, zaproponowano ulgę, która niweluje tę niesprawiedliwość. Wysokość ulgi dla pracowników będzie ustalana według dwóch odrębnych wzorów. Wybór właściwego algorytmu uzależniony będzie od wysokości rocznych przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy. 

W przypadku podatników, których – podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy PIT – roczne przychody z pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT mieszczą się w przedziale od 68 412 zł do 102 588 zł, kwota ulgi dla pracowników wynosi: 

(przychody z pracy x 6,68%) – 4 566 zł / 0,17 

W przypadku podatników, których – podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy PIT – roczne przychody z pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy są wyższe od 102 588 zł i nie przekraczają kwoty 133 692 zł, kwota ulgi wynosi: 

-(przychody z pracy x 7,35%) + 9 829 zł /0,17 

Ulga dla pracowników stosowana będzie w rozliczeniu rocznym oraz przy obliczaniu zaliczek na podatek między innymi przez zakłady pracy, które będą stosować ulgę za miesiące, w których podatnik uzyska od tego zakładu pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy) w wysokości od 5 701 zł do 11 141 zł. 

Jeżeli warunek wysokości i rodzajów przychodów będzie spełniony, zakład pracy pomniejszy dochód o kwotę ulgi dla pracowników w wysokości obliczonej według jednego ze wzorów: 

(A x 6,68%) – 380,50 zł / 0,17 

gdzie A oznacza przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy) w wysokości wyższej od 5 701 zł i nieprzekraczającej kwoty 8 549 zł miesięcznie, 

albo 

-(A x 7,35%) + 819,08 zł / 0,17 

– gdzie A oznacza uzyskane przez podatnika w roku podatkowym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy) w wysokości wyższej od 8 549 zł i nieprzekraczającej kwoty 11 141 zł miesięcznie. Możliwość stosowania ulgi dla pracowników będą mieli również podatnicy, którzy sami – na podstawie art. 44 ust. 1a pkt 1 ustawy PIT – są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku zaliczki na podatek według zasad określonych w art. 44 ust. 3a ustawy PIT”.

Górna granica ulgi spowoduje, że jeśli pracownik przekroczy wysokość przychodu w danym roku będzie zobowiązany do zwrotu wszystkich ulg dla klasy średniej, które otrzymał do momentu przekroczenia górnej granicy w danym roku kalendarzowym (w roku podatkowym). Ulgę tą można zastosować w ujęciu miesięcznym, na którym zostanie skupiona niniejsza publikacja oraz w ujęciu rocznym. Ulga stosowana jest tylko do przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o pdof. Ulga dla klasy średniej jest niezależna od innych ulg oraz od kwoty wolnej. Tym bardziej nie zastępuje kwoty zmniejszającej o 1/12 zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. 

Ulga stosowana jest z mocy samego prawa. Tym samym pracownik nie wnioskuje o jej zastosowanie. Natomiast pracownik, który nie będzie chciał korzystać z ulgi będzie mógł z niej zrezygnować w każdej chwili składając odpowiedniej treści oświadczenie u płatnika podatku. 

Pracodawca, o ile pracownik nie złoży wniosku o niestosowanie ulgi dla klasy średniej, zobowiązany jest do obliczania i uwzględniania ulgi w każdym miesiącu osiągnięcia przez pracownika przychodów opodatkowanych. Tym samym pracodawca nie ma podstaw prawnych ani interesu w tym, aby żądać od pracownika zaświadczeń lub oświadczeń dotyczących uzyskiwania przychodów przez pracownika z innych stosunków pracy (stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy). Pracodawca nie „pilnuje” także dolnej i górnej granicy limitu przychodów, które uprawniają do ulgi dla klasy średniej. W przypadku ich przekroczenia pracownik rozlicza się z uzyskanej ulgi w rozliczeniu rocznym. 

---

Zajrzyj do biblioteki kadrowca i pobierz wzór wniosku o niestosowanie ulgi dla klasy średniej:

POBIERAM WZÓR WNIOSKU

 

---

 

Ulga dla klasy średniej przewiduje dwa zakresy uzyskiwanych przez pracowników przychodów, od wysokości których będzie zależeć zastosowanie konkretnego, przewidzianego przez przepisy Polskiego Nowego Ładu algorytmu. Jeśli pracownik uzyska ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy przychody w wysokości 5701-11141 zł pracodawca w trakcie sporządzania listy płac oraz ustalania wysokości wynagrodzenia do wypłaty zastosuje  jeden z dwóch algorytmów, o ile pracownik nie złoży wniosku o niestosowanie preferencji podatkowej- ulgi dla klasy średniej. 

1. Jeśli przychód pracownika wynosi co najmniej 5701 i nie przekracza kwoty 8549 zł to ulga dla klasy średniej zostanie obliczona według pierwszego algorytmu: 

(A x 6,68% – 380,50 zł) / 0,17

A- wysokość uzyskanego przychodu w ciągu miesiąca ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy podlegającego opodatkowaniu 

Przykład 1: 

(7500 zł x 6,68 % – 380,50 zł) / 0,17 = 708,82 

2. Jeśli przychód pracownika przekracza 8549 zł i nie przekracza 11141 zł to ulga dla klasy średniej zostanie obliczona według pierwszego algorytmu: 

[(A x (-7,35 %)) + 819,08 zł] / 0,17

A- wysokość uzyskanego przychodu w ciągu miesiąca ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy podlegającego opodatkowaniu 

Przykład 1: 

[(10000 x (-7,35 %)) + 819,08 zł] / 0,17 = 494,59

 

---

Ulga dla klasy średniej a zasiłki

 

Tak jak w przypadku ulgi podatkowej PIT „0” ulgi dla klasy średniej nie będziemy stosować w przypadku zasiłków finansowanych z funduszu chorobowego lub wypadkowego. Zasiłki, z uwagi na to, że zostały unormowane w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof na gruncie ustawy podatkowej traktowane są jako przychody z innych źródeł, niezależnie od tego kto jest płatnikiem zasiłków (

 Zob. Ministerstwo Finansów, Ulga dla młodych – objaśnienia podatkowe Ministerstwa Finansów z dnia 14 kwietnia 2020 r., LEX/el. 2020, https://sip.lex.pl/#/publication/151363013/ministerstwo-finansow-ulga-dla-mlodych-objasnienia-podatkowe-ministerstwa-finansow-z-dnia-14…?keyword=zasi%C5%82ek%20chorobowy%20ulga%20dla%20m%C5%82odych&cm=SREST, dostęp: 28 listopada 2021 r.). Dotyczy to zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, wyrównawczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego, w tym także świadczeń wypłacanych z funduszu wypadkowego. Nie dotyczy zaś wynagrodzenia chorobowego, które jest wypłacane ze środków pracodawcy. 

Tym samym jeśli w miesiącu, w którym pracownik osiągnie przychód ze stosunku pracy wystąpi niezdolność do pracy, a pracownikowi będzie wypłacany zasiłek chorobowy to do wynagrodzenia za pracę wykonaną zostanie zastosowana ulga dla klasy średniej, zaś do zasiłku już nie. 

 

Przykład: 

Pracownik w wieku powyżej 50 lat w trakcie miesiąca czerwca zachorował.  Wykorzystał już 14 dniowy okres pobierania wynagrodzenia chorobowego w 2022 r. Przepracował 19 dni. Zwolnienie lekarskie obejmuje okres od 10 do 13 czerwca 2022 r. (4 dni). Wynagrodzenie pracownika wynosi 7000 zł brutto. Złożył PIT 2, nie jest uczestnikiem PPK, nie korzysta z PIT 0, ma podstawowe koszty uzyskania przychodu (250 zł). 

 

Miesiąc	Wynagrodzenie	Składki ZUS	Wynagrodzenie wchodzące do podstawy wynagrodzenia chorobowego
05.2022	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
04.2022	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
03.2022	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
02.2022	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
01.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
12.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
11.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
10.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
09.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
08.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
07.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
06.2021	7000 zł	959,70 zł	6040,30 zł
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego			72483,60 zł

 

Wyliczenie wynagrodzenia chorobowego za 4 dni: 

Treść	Obliczenie	Kwota
80% przeciętnego wynagrodzenia	6040,30 zł × 80%	4832,24
Stawka dzienna	4832,24 zł /30	161,07
Zasiłek za czas choroby	161,07 zł × 4	644,28

 

Ustalenie wynagrodzenia za przepracowaną część czerwca (19 dni):

Treść	Obliczenie	Kwota
Wynagrodzenie przysługujące za czerwiec	–	7000
Średnie wynagrodzenie za 1 dzień w czerwcu	7000 zł /30	233,33
Wynagrodzenie przypadające za dni nieobecności	233,33 zł × 4	933,32
Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca	7000-933,32	6066,68

 

Ustalenie wynagrodzenia za czerwiec: 

Treść	Kwota
Zasiłek chorobowy	644,28
Wynagrodzenie za czas przepracowany	6066,68

 

	Obliczenia/wynik
Wynagrodzenie za pracę brutto za część przepracowaną	6066,68
Zasiłek chorobowy	644,28
Podstawa składek na ubezpieczenie społeczne	6066,68
sus	6066,68 x 13,71 %= 831,74
Ulga dla klasy średniej*	(6066,68 x 6,68 %)- 380,50/0,17= 145,59
Podstawa opodatkowania (w zaokrągleniu do pełnych złotych)	6066,68+ 644,28-831,74-250-145,59= 5484
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej	6066,68-831,74= 5234,94
Składka zdrowotna 9 %	5234,94 x 9%= 471,14
Zaliczka na podatek dochodowy (w zaokrągleniu do pełnych złotych)	5484 x 17%- 425= 507
Kwota netto	6066,68+644,28-831,74-471,14-507= 4901,08

*Ulga dla klasy średniej zostanie obliczona według wzoru: (A x 6,68% – 380,50 zł) / 0,17

W związku z tym, że zasiłki są przychodem z innych źródeł, a więc nie stosuje się do nich ulgi dla klasy średniej przy rozliczeniach może okazać się, iż pracownik który w początkowym okresie roku kalendarzowego korzystał z ulgi będzie musiał w rozliczeniu rocznym ją zwrócić, ponieważ nie osiągnie minimalnych przychodów uprawniających do zastosowania tej ulgi- 68 412 zł.

 

---

 

Ulga dla klasy średniej na liście płac

Jeśli zajdą przesłanki ustawowe do zastosowania ulgi dla klasy średniej, tj. pracownik z niej nie zrezygnuje i osiągnie przychód mieszczący się w graniach ustawowych to ulga pomniejszy podstawę opodatkowania.

Przykład:

Pracownik powyżej 26 roku życia osiągnął przychód ze stosunku pracy w wysokości 6800 zł. Do jego wynagrodzenia stosowane są podstawowe koszty uzyskania przychodu (250 zł), nie jest uczestnikiem PPK, złożył PIT- 2. 

	Obliczenia/wynik
Przychód brutto	6800
Podstawa składek na ubezpieczenie społeczne	6800
sus	6800 x 13,71 %= 932,28
Ulga dla klasy średniej	(6800 x 6,68% – 380,50 zł) / 0,17= 433,76
Podstawa opodatkowania (w zaokrągleniu do pełnych złotych)	6800- 932,28- 250- 433,76= 5184
Zaliczka na podatek dochodowy (w zaokrągleniu do pełnych złoytych)	5184 x 17 % – 425= 456
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej	6800- 932,28= 5867,72
Składka zdrowotna 9 %	5867,72  x 9%= 528,09
Kwota netto	6800- 932,28- 456- 528,09= 4883,63

 

---

Ulga dla klasy średniej a kilka wypłat wynagrodzenia w miesiącu

Kolejna problematyczną kwestią jeśli chodzi o stosowanie ulgi da klasy średniej będzie sytuacja, gdy pracownik w jednym miesiącu otrzyma więcej niż jedną wypłatę wynagrodzenia. W takim wypadku podczas rachuby płac może okazać się, że w jednym terminie zostanie zastosowana ulga dla klasy średniej natomiast w kolejnym zostanie ona „zabrana” z uwagi na przekroczenie górnego progu stosowania preferencji podatkowej (powyżej 11141 zł). Jeśli mamy kilka wypłat w jednym miesiącu dla rozliczenia ulgi dla klasy średniej uwzględnić wszystkie poprzednie narastająco wypłaty w danym miesiącu.

Przykład:

Pracownik- nauczyciel wynagradzany jest z góry każdego pierwszego dnia miesiąca (dzień roboczy). Wynagrodzenie wynosi 5000 zł. Na koniec miesiąca otrzymuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe 1000 zł. Pracownik ma podstawowe koszty uzyskania przychodu (250 zł), złożył PIT- 2, nie korzysta z PIT 0, nie jest uczestnikiem PPK. Prawo do ulgi należy ustalić narastająco. 

Lista płac 1: 

	Obliczenia/wynik
Przychód brutto	5000
Podstawa składek na ubezpieczenie społeczne	5000
sus	5000 x 13,71 %= 685,50
Ulga dla klasy średniej*	nie przysługuje
Podstawa opodatkowania (w zaokrągleniu do pełnych złotych)	5000- 685,50- 250= 4065
Zaliczka na podatek dochodowy (w zaokrągleniu do pełnych złoytych)	4065 x 17%- 425 = 266
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej	5000- 685,50= 4314,50
Składka zdrowotna 9 %	4314,50  x 9%= 388,31
Kwota netto	5000- 685,50- 266- 388,31= 3660,19

*Ulga dla klasy średniej nie przysługuje , bowiem pracownik nie osiagnął przychodu wynoszący co najmniej 5701 zł.

Lista płac 2:

	Obliczenia/wynik
Przychód brutto narastająco	6000
Podstawa składek na ubezpieczenie społeczne	6000
sus	6000 x 13,71 %= 822,60
Ulga dla klasy średniej	(6000 x 6,68%)-380,50/0,17= 119,41
Podstawa opodatkowania (w zaokrągleniu do pełnych złotych)	6000-822,60-250-119,41=4808
Zaliczka na podatek dochodowy (w zaokrągleniu do pełnych złotych)	4808 x 17%- 425 =392
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej	6000-822,60= 5177,40
Składka zdrowotna 9 %	5177,40 x 9%= 465,97
Kwota netto	6000-822,60-465,97-392= 4319,43
Kwota netto finalna po odjęciu wypłaconej kwoty z pierwszej listy płac	4319,43-3660,19= 659,24

 

 

---

Poinformuj swoich pracowników o nadchodzących zmianach i pobierz ulotkę informacyjną mojego autorstwa:

POBIERAM ULOTKĘ INFORMACYJNĄ

 

Pozdrawiam, Karolina Niedzielska