Wynagrodzenie w podmiotach leczniczych

Podmioty lecznicze podobnie jak oświata rządzi się swoimi prawami a konkretnie, ich działaność określa ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654). Wskazuje ona nie tylko na rodzaje podmiotów leczniczych  (a są to stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne takie jak szpitale czy inne jednostki niż szpitalne oraz ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, które udzielane są w przychodniach, ośrodkach zdrowia lub poradniach), ale takżeokreśl zasady ich prowadzenia, sprawowania nadzoru czy   określenie normy czasu pracy pracowników zatrudnionych w tych podmiotach. Natomiast wynagrodzenia są regulowane ustawą z dnia 08 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania  najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych ( Dz. U. 2017 poz. 1473). Tak jak brzmi w tytule tej ustawy, dotyczy to tylko niektórych pracowników, ponieważ w służbie zdrowia wyróżniamy dwa rodzaje personelu. Personel medyczny i niemedyczny. To z personelu  niemedycznego wyłączona jest  pewna część pracowników, którzy nie są objęci  ustawą a ich wynagrodzenie uzależnione jest po prostu od woli pracodawcy.

Personel medyczny są to osoby, które posiadają uprawnienia, na podstawie odrębnych przepisów, do udzielania świadczeń zdrowotnych lub osoby, które wykazują się nabyciem odpowiednich, fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonej dziedzinie medycyny. Najprostszy, ogólny podział personelu medycznego to:

1. diagności laboratoryjni,
2. lekarze specjaliści,
3. lekarze (bez specjalizacji oraz w trakcie specjalizacji),
4. pielęgniarki specjalistki,
5. pielęgniarki (bez specjalizacji oraz w trakcie specjalizacji),
6. położne specjalistki,
7. położne (bez specjalizacji oraz w trakcie specjalizacji),
8. inni pracownicy ochrony zdrowia, m.in. fizjoterapeuci, dietetycy czy specjaliści ds. żywienia,
9. ratownicy medyczni.

Niemedycznym pracownikiem działalności leczniczej jest osoba, która nie wykonuje zawodu medycznego. Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracownika na poszczególnych stanowiskach w podmiotach leczniczych, a także rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie warunków wynagradzania pracowników podmiotów leczniczych,  ustawodawca   dokonał podziału pracowników podmiotów leczniczych na 3 grupy:

– pracownicy działalności podstawowej, czyli wykonujący zawód medyczny, tj. udzielający świadczeń medycznych lub biorący udział w ich udzielaniu jak na przykład zastępca dyrektora ds. lecznictwa – (lekarz) lub przełożona pielęgniarek – Naczelna Pielęgniarka –Dyrektor ds. pielęgniarstwa (pielęgniarka);

– pracownicy szpitala o charakterze stanowisk administracyjnych, technicznych oraz ekonomicznych. Grupę tą stanowią pracownicy, którzy w podmiocie leczniczym maja za zadnie m.in. obsługę finansową, kadrową, administracyjną, księgową, prawną tj. Kierownicy działów organizacyjnych, sekretarki, radcy prawni. W tej grupie pracowników znajdują się również pracownicy na stanowiskach technicznych jak magazynier;

– pracownicy gospodarczy i obsługi. Do tej grupy należą pracownicy, którzy wykonują czynności o charakterze pomocniczym i usługowym. 

Pomioty lecznicze od 1 lipca każdego roku  na podstawie współczynników, które podane są jako załącznik do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2139) oraz  na podstawie przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej, które ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego podnoszą minimalne wynagrodzenie brutto. Według  ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2139) osoby zarządzające podmiotem leczniczym powinni do dnia 31 maja zawrzeć porozumienie w tej sprawie z organiacjami związkowymi działającymi w danej placówce a jeśli podmiot nie posiada takiej organizacji to porozumienie powinno być zawarte z przedstawicielami pracowników przez nich wybranych.W sytuacji, w której nie dojdzie do podpisania  takiego porozumienia osoba zarządzająca placówką jest zobowiązana w ciągu 14 dni ogłosić sposób podwyższenia wynagrodzenia i wydać je w zarządzeniu. 

W ochronie zdrowia wyróżniemy 10 grup zawodowych i każda z tych grup posiada inny współczynik do wyliczenia minimalnego wynagrodzenia. Grupy podzielone są  nie tylko ze względu na wykonywany zawód, ale również wymagane lub posiadane kwalifikacje. Przykładem może być pielęgniarka, która posiadając na przykład tylko tytuł licencjata czyli studia I-go stopnia będzie w innej grupie zawodowej niż pielęgniarka z tytułem magistra i  posiadająca specjalizację z konkretnej dziedziny medycyny. Wykaz współczynników wyraźnie określa jakie wykształcenie jest wymagane dla  danej grupy zawodowej i w chwili obecnej pracodawcy  bardzo tego pilnują. Pojawiały się wątpliwości czy bardziej  istotne jest wymagane wykształcenie czy  posiadane. 

Poniżej przedstawiam grupy zawodowe, wskaźniki dla poszczególnych grup i sposób obliczenia minimalnego wynagrodzenia na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, które jak podał Prezes  Głównego Urzędu Statystycznego wyniosło w 2022 roku 6346,15 – to jest podstawa do wyliczenia minimalnego wynagrodzenia brutto w 2023 roku.

lp	Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku	Współczynnik pracy	minimalne wynagrodzenie
1	Lekarz albo lekarz dentysta ze specjalizacją	1,45	6346,15 x 1,45 = 9201,91
2	Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, psycholog kliniczny, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1, 3 i 4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim i specjalizacją, pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia 1,29	1,29	6346,15 x 1,29 = 8186,53
3	Lekarz albo lekarz dentysta, bez specjalizacji	1,19	6346,15 x 1,19 = 7551,91
4	Stażysta	0,95
5	Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, położna, technik elektroradiolog, psycholog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1-4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarka, położna z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją	1,02	6346,15 x 1,02 = 6473,07
6	Fizjoterapeuta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, technik elektroradiolog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–5 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie studiów I stopnia; fizjoterapeuta, ratownik medyczny, technik analityki medycznej, technik elektroradiolog z wymaganym średnim wykształceniem albo pielęgniarka albo położna z wymaganym średnim wykształceniem, która nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia	0,94	6346,15 x 0,94 = 5965,38
7	Inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–6 z wymaganym średnim wykształceniem oraz opiekun medyczny	0,86	634615 x 0,86 = 5457,68
8	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem wyższym	1	6346,15
9	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem średnim	0,78	6346,15 x 0,78 = 4949,99
10	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem poniżej średniego	0,65	6346,15 x 0,65 = 4124,99

W tych konkretnych grupach zawodowych  zamieszczonych w tabeli istotą i warunkiem do zakwalifikowania danego pracownika jest wykształcenie wymagane przez ustawodawcę. Przykładem może być grupa zawodowa nr 9 (Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem średnim ). Do tej grupy kwalifujemy na przykład rejestratorów medycznych bądź sekretarki medyczne. Na tych stanowiskach wymagane jest wykształcenie średnie i mimo, że pracownik posiadałby wykształcenie wyższe niż wymagane na tym stanowisku według ustawy to nie może być zakwalifikowany do grupy nr 8 o wyższym współczynniku, czyli tam gdzie jest również pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny, ale z wymaganym już wykształceniem wyższym. Jednym słowem ustawa ściśle określa stanowiska i wymagane kwalifikacje więc nawet gdyby pracownik w trakcie trwającego stosunku pracy podniósł swoje kwalifikacje również nie zostanie zakwalifikowany do innej grupy personelu.

Jeśłi chodzi  o lekarzy rezydentów i lekarzy stażystów, ich nie uwzględnia się w grupie zawodowej ponieważ  wynagrodzenie tych grup lekarzy określane jest przez Ministerstwo Zdrowia na podstawie  ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. 1997 Nr 28 poz. 152 ).

Należy zwrócić uwagę na istotną zmianę, która weszła od 01 lipca 2022 r.  Każdy pracownik  z wymienionych wyżej grup zawodowych w swojej umowie o pracę bądź porozumieniu zmieniającym warunki  umowy (aneks) musi obowiązkowo być poinformowany przez pracodawcę, do której grupy zawodowej należy jego stanowisko – na przyklad w takiej postaci: „Grupa zawodowa według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku na podstawie załącznika do ustawy z dnia 08 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych: 07 „

W kwestii personelu medycznego  sprawa jest jasna, są grupy zawodowe i współczynniki  natomiast inaczej ma się sytuacja z pracownikami szpitala o charakterze stanowisk administracyjnych, technicznych, ekonomicznych, jak również pracowników na stanowiskach innych, które nie są objęte ustawą jak pracownicy gospodarczy i obsługi. Wprawdzie nie podlegają oni ustawie, ale art.5  ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2139 zawiera zapis dotyczący tej grupy pracowników, którzy nie wykonują zawodu medycznego. Niestety ustawodawca zostawia to w gestii pracodawcy, zaznaczając, że ’’…zasady podwyższania wynagrodzenia osoby zatrudnionej w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, niewykonującej zawodu medycznego…” muszą być określone w zarządzeniu lub  porozumieniu i zwraca szczególną uwagę na to aby wynagrodzenie odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy oraz kwalifikacjom, które są wymagane przy jej wykonywaniu, a także aby było ono proporcjonalne ze wzrotem wynagrodzenia pracowników medycznych podlegających ustawie czyli mniej więcej taki sam procent.