„Przegląd zmian kadrowo-płacowych 2025/2026” – recenzja książki

W życiu kadrowca jedyną stałą jest zmienność przepisów Codziennie walczymy o to, by być biegłym w ich znajomości, a także trzymać rękę na pulsie. Aby nadążyć nad zmianami sięgamy do różnego rodzaju źródeł, w tym także do książek tematycznych. Jednym z wydawnictw, które pomaga Nam śledzić zmiany w przepisach jest @C. H. Beck. Właśnie została wydana książka: „Przegląd zmian kadrowo – płacowych 2025/2026”, autorstwa Katarzyny Łodygowskiej, Angeliki Makar, Martyny Myszkowskiej oraz Oskara Sobolewskiego. A ja zostałam poproszona o jej recenzję.  

Zanim przejdę do oceny, to pozwólcie, że opiszę w kalejdoskopowym skrócie zawartość publikacji. Zostały opisane w niej zmiany w przepisach dotyczące między innymi płacy minimalnej, w dofinansowaniu PFRON, limitów w II i III filarze emerytalnym, temperatury w miejscu pracy, wprowadzenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, ustanowienia Wigilii jako dnia ustawowo wolnego od pracy, wakacji od ZUS, kasowego PIT-u oraz składki zdrowotnej. 

Omówiona została także reforma Urzędów Pracy i instrumentów wspierających rynek pracy, w zakresie jawności wynagrodzeń oraz wsparcia w ramach programu Aktywny Rodzic. 

Książka i jej zawartość jest przede wszystkim skierowana do praktyków, którzy szukają odpowiedzi na skomplikowane i złożone przypadki z praktyki kadrowo – płacowej. Publikacja jest bogata nie tylko w treść, ale także obfituje licznymi przykładami, propozycjami rozwiązań oraz danymi statystycznymi, które pomagają chociażby w zrozumieniu kontekstu podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę i niejako wyhamowaniu wzrostu najniższej krajowej z uwagi na niższą prognozowaną inflację w 2025 roku. W podobny sposób został opisany rozdział dotyczący limitów w II i III filarze emerytalnym oraz tzw. limitu 30 – krotności, czyli przekroczenia podstawy wymiaru składki emerytalno – rentowej, po przekroczeniu, którego osoby naliczające płace powinny zaprzestać obliczania, pobierania i odprowadzania składek emerytalno – rentowych.

Szczegółowo zostały omówione nie tylko nowe i zmieniane przepisy, ale także każdy z autorów poświęcił dość znaczną przestrzeń na opisanie wpływu zmian na inne instytucje kadrowo – płacowe. Tak jak to ma miejsce w przypadku minimalnego wynagrodzenia za pracę, podano także wpływ podwyżki na dodatek za prace w porze nocnej, wysokość odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych itd. 

Dużym atutem publikacji są także liczne przykłady oraz wzory dokumentów, które płatnik winien we własnym zakresie stworzyć. Prezentowane obowiązujące wzory urzędowe, np. deklaracje ZUS z ich omówieniem. 

Tematyka wakacji składkowych niewątpliwie nastręcza w praktyce wiele problemów. W szczególności, jeśli chodzi o kwestię sporządzania wniosku i jego „przeklikania” w programie. W publikacji pokazano krok po kroku jak należy taki wniosek przeklikać, w jaki sposób go wypełnić, na co należy zwrócić uwagę. 

Nader wszystko w sposób kompleksowy opisano zmiany w kodeksie pracy, które weszły w życie w dniu 19 marca 2025 r., czyli uprawnienie do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków oraz rodziców dzieci, które urodziły się w terminie jednak z uwagi na różne okoliczności wymagały hospitalizacji. Jest to długo wyczekiwana zmiana – „22 listopada 2023 r. sygnatariusze petycji dotyczącej wydłużenia urlopów macierzyńskich/rodzicielskich matkom opiekunom faktycznym wcześniaków i chorych noworodków wymagających hospitalizacji o czas pobytu dziecka w szpitalu wskazali w niej, że << aktualny stan prawny wymaga rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego wraz z porodem wcześniaka i umożliwia przerwanie go dopiero po 8 tygodniach. Matki wcześniaków czują się ograbione z urlopu macierzyńskiego podczas hospitalizacji ich ciężko chorych dzieci. Okres walki o życie i zdrowie ich maluszków nie może być nazwany urlopem macierzyńskim, matki dzieci hospitalizowanych nie mogą, niestety, spędzać całego czasu ze swoim chorym dzieckiem, stąd poczucie okradania ich ze wspólnego czasu. (…) Skrajne wcześniaki spędzają w szpitalu nawet kilka miesięcy, a mamy cierpią nie tylko z powodu strachu o życie ich dziecka, ale też z żalu, że ucieka im urlop macierzyński, przemija wspólny czas z dzieckiem specjalnej troski, który też różni się od urlopu macierzyńskiego z dzieckiem urodzonym o czasie. Rodzice wcześniaków spędzają bardzo dużo czasu na wizytach lekarskich oraz różnorakich terapiach wspierających rozwój dziecka (…). Obecność mamy/taty/opiekuna faktycznego jest niezbędna dla rozwoju dziecka, szczególnie tak ciężko doświadczonego, jak wcześniak czy noworodek wymagający hospitalizacji. (…) Dlatego apelujemy, by mama/tata/ opiekun faktyczny każdego wcześniaka i noworodka wymagającego hospitalizacji po narodzinach mogła/mógł korzystać z wydłużonego o czas pobytu dziecka w szpitalu urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego.>>” (Projekt ustawy wraz z uzasadnieniem: https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/druk.xsp?nr=762).

Rozdział ten został przygotowany z należytą starannością a nadto zaprezentowano procedurę udzielania nowego urlopu, wraz z zaprezentowaniem właściwych wzorów. 

Od dłuższego czasu w przestrzeni publicznej była prowadzona szeroka debata dotycząca ustanowienia Wigilii jako dnia ustawowo wolnego od pracy. Ustawa o dniach wolnych od pracy pochodzi z 1951 roku i jest bardzo rzadko zmieniana. Ostatnio katalog świąt został poszerzony na mocy ustawy zmieniającej kodeks pracy w 2010 roku. Ustanowiono wówczas Święto Trzech Króli, przypadające na dzień 6 stycznia, dniem ustawowo wolnym od pracy. Ta zmiana spełniła postulaty poruszane już od końcówki lat 80-tych, gdzie w 1989 roku przywrócono święto 15 sierpnia jako dzień wolny. Oba Święta jako dni ustawowo wolne od pracy zostały zniesione w 1960 roku. 

W tym roku spełniono kolejny postulat i Wigilia ustawowo stała się dniem wolnym od pracy. Zmiana ta znacząco wpływa na czas pracy w skali okresów rozliczeniowych, nominał czasu pracy w grudniu oraz współczynnik urlopowy, który jest niezbędny do obliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Autor rozdziału Oskar Sobolewski w sposób skondensowany zaprezentował omawianą zmianę w przepisach, przedstawiając ją także w formie tabel oraz akcentując ważne aspekty nowelizacji.

Polityka socjalna to jeden z ważniejszych aspektów prowadzenia polityki przez Państwo wobec obywateli. Jej kształtowanie, a także szeroki aspekt powinny zabezpieczać obywateli przed różnymi ryzykami ubezpieczeniowymi. Jednym z takich ryzyk jest rodzicielstwo, które przez pewien okres uniemożliwia zarobkowanie, a nierzadko także powrót do pracy, co może skutkować wycofaniem się z rynku pracy osób, które są w sile wieku. W związku z tym zjawiskiem postanowiono, by wprowadzić ustawę wpierającą rodziców w aktywności zawodowej – Aktywny Rodzic. Świadczenia przewidziane przez nowe przepisy to: aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku, a także aktywnie w domu. W publikacji w sposób szczegółowy i skondensowany zaprezentowano zawisłość, różnice i procedurę uzyskania ww. świadczeń. 

https://www.ksiegarnia.beck.pl/22674-przeglad-zmian-kadrowo-placowych-2025-2026-oskar-sobolewski

W dniu 10 kwietnia 2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 20 marca o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Celem tej reformy jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, jest kompleksowa modernizacja instytucji polskiego rynku pracy, poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki. Reforma zakłada unowocześnienie Urzędów Pracy, zdigitalizowanie wielu procesów, np. obsługi osób bezrobotnych, wprowadzenia możliwości odbywania stażu także w formie zdalnej, objęcia taką samą pomocą osób poszukujących pracy, uściślenia zasad opłacania składek na Fundusz Pracy, np. w stosunku do wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej. Uchwalonych zmian jest bardzo dużo, sama ustawa liczy sobie ponad 300 stron. Tym samym bardzo ważnym jest wyłuskanie zmian, które będą miały bezpośrednio rezonować w pracy działów kadrowo – płacowych, co zostało uczynione w publikacji „Przegląd zmian kadrowo – płacowych 2025/2026”.