Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.
Dodatkowy urlop wypoczynkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Przykład: nauczyciele, nauczyciele akademiccy, prokuratorzy, sędziowie. Natomiast jeżeli wymiar urlopu dodatkowego jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy dla osoby niepełnosprawnej.
Przykład: zgodnie z art. 119 ustawy o Prawo o Prokuraturze, prokuratorowi corocznie przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze:
-6 dni roboczych- jeśli jego staż pracy wynosi co najmniej 10 lat,
-12 dni roboczych- jeśli jego staż pracy wynosi co najmniej 15 lat.
A więc jeśli prokurator posiada stopień niepełnosprawności znaczny i jego taż pracy jest niższy niż 10 lat, to prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego będzie wynikać ze stopnia niepełnosprawności. Taka sama sytuacja będzie jeśli prokurator będzie miał już 10 letnik staż pracy oraz stopień niepełnosprawności znaczny lub umiarkowany, a więc przysługuje mu 10 dni urlopu dodatkowego, 6 dni prokuratorskich i 4 dni uzupełniające z tytułu niepełnosprawności. Przypadku prokuratora, kutego staż pracy wynosi ponad 15 lat będzie przysługiwać jedynie urlop dodatkowy prokuratorski.
Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa po przepracowaniu roku kalendarzowego od dnia zaliczenia go do stopnia niepełnosprawności znacznego lub umiarkowanego. Tym samym nie mamy tutaj zasad panujących pod reżimem kodeksu pracy w zakresie nabywania prawa do określonej części urlopu wypoczynkowego.
Przykład: Pracownik został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności w dniu 12 października 2021 r. Od razu przedstawił pracodawcy orzeczenie. Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego nabędzie w dniu 11 października 2022 r. A od 1 stycznia 2023 r. nabędzie prawo do kolejnego wymiaru.
Należy pamiętać, że oprócz zasad nabywania prawa do dodatkowego wymiaru urlopu wypoczynkowego, urlop ten rządzi się tymi samymi zasadami co urlop podstawowy, tj.
-niewykorzystany nie przepada, a przechodzi na kolejny rok jako urlop zaległy,
-przedawnia się wraz z upływem 3 lat od daty jego wymagalności,
-w przypadku rozwiązania umowy za niewykorzystany proporcjonalnie urlop względem okresu zatrudnienia w roku kalendarzowym, w którym ustaje zatrudnienie przysługuje prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop,
-w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy wskutek śmierci pracownika ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop dodatkowy staje się prawem majątkowym,
-informację o tym urlopie wpisuje się do świadectwa pracy,
-podlega proporcjonalnemu obniżeniu w stosunku do wymiaru etatu,
-w przypadku normy dobowej 7 h lub w przypadku niepełnoetatowca urlopu udzielamy na dni pracujące, a rozliczamy w godzinach.
Dodatkowy urlop wypoczynkowy dla niepełnoetatowca
Pracownik niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym z 10 letnim stażem urlopowym, który posiada prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy z normą dobową 7 h.
1) urlop podstawowy: 26 dni x 7 h= 182 h 2) urlop dodatkowy: 10 dni x 7 h= 70 h
Niepełny etat, np. 3/5 etatu
1) urlop podstawowy: 26 dni x 3/5 = 15,6= 16 dni x 7 h=112h
2)urlop dodatkowy: 10dni x 3/5= 6dni x 7h=42h
Częsty problem z urlopem dodatkowym
Zdarza się w praktyce bardzo często, że pracownicy niepełnosprawni ujawniają się dopiero po pewnym czasie od chwili ich zatrudnienia. I tutaj pojawia się wiele problemów i wątpliwości. Art. 20 c ustawy o rehabilitacji jest jasny, wskazuje, że daną osobę niepełnosprawną wliczamy do stanu zatrudnienia od chwili przestawienia orzeczenia, a więc musimy zaktualizować warunki zatrudnienia, wysłać na badania. Jednak jak rozstrzygnąć problem w sytuacji, gdy pracownik przedstawi orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym i od momentu zaliczenia go do jednej z tych grup przepracował już rok. Kluczowy jest tutaj wyrok SN z 29.06.2005 r., II PK 339/04, OSNP 2006, nr 9-10, poz. 150, zgodnie z którym prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu. Tym samym pracodawca zobowiązany będzie ustalić prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego do 3 lat wstecz (przedawnienie roszczeń materialnych). Zob. także pismo z dnia 19.08.2011 r., wydane przez: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, BON-I-5232-44-2-EW/11, Zasady udzielania urlopu pracownikowi niepełnosprawnemu, Rzeczposp. PiP 2012, nr 21, str. 10.
Pozdrawiam, Karolina Niedzielska
