Normy i wymiar czasu pracy w placówkach medycznych

Mając na uwadze specyficzny charakter świadczeń, które są udzielane przez podmioty lecznicze ustawodawca, dla pracowników tych podmiotów stworzył odrębne przepisy dotyczące czasu pracy, które uregulowane zostały w ustawie z dnia
15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, w dziale III „czas pracy pracowników podmiotów leczniczych”. Natomiast źródłem podstawowym, które reguluje czas pracy, jakie stosowane jest w zakresie nieuregulowanym przepisami ustawy o działalności leczniczej są przepisy Kodeksu Pracy. W ustawie o działalności leczniczej nie ma wystarczająco uregulowanej kwestii dotyczącej obliczania czasu pracy, zasad wprowadzania określonych systemów pracy czy zasad rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych. Wobec powyższego dla pracowników podmiotów leczniczych stosowane są przepisy działu III ustawy a także przepisy kodeksu pracy.

W związku z tym, że w ustawie o działalności leczniczej ustawodawca nie zawarł definicji czasu pracy dla pracowników podmiotów leczniczych pojęcie to należy interpretować i rozumieć zgodnie z Art. 128. § 1 „Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”.

Dla tej grupy pracowników normy czasu pracy zostały określone odmiennie niż ogólne regulacje czasu pracy, które są zawarte w kodeksie pracy. Ustawodawca uznał za konieczność skrócenia dobowej normy czasu pracowników, którzy są zatrudnieni
w podmiotach leczniczych z uwagi na specyfikację ich pracy. Praca zgodnie
z kodeksową podstawową normą czasu wynosi 8 godzin w ciągu doby i 40 godzin
w tygodniu w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Można ją stosować w podmiotach leczniczych, ale dotyczy ona tylko pracowników gospodarczych, pracowników technicznych i obsługi. Zupełnie inaczej wygląda to w pozostałych grupach personelu podmiotów leczniczych. Dokładnie określa to art. 93. 1. Ustawy o działalności leczniczej  „Czas pracy pracowników zatrudnionych w podmiocie leczniczym, z zastrzeżeniem art. 94 ust. 1, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym”.
W związku z tym ,że ustawa nie przewiduje innych regulacji dla pracowników administracji norma ta obowiązuje również ten personel.

 

Obowiązujący system czasu pracy w podmiotach leczniczych

W ustawie o działalności leczniczej przewidziano dwa systemy czasu pracy. Mianowicie system podstawowy i system równoważny. W związku z tym pracownicy podmiotów leczniczych nie mogą pracować na przykład w zadaniowym czasie pracy czy w przerywanym czasie pracy, ponieważ takich systemów ustawa o działalności leczniczej nie przewiduje dla tej grupy pracowników.

Każdy z tych dwóch systemów , który określa ustawa o działalności leczniczej może być stosowany zarówno dla pracowników, którzy wykonują zawód medyczny jak również dla pracowników gospodarczych, technicznych i obsługi. 

System podstawowy czasu pracy uznawany jest za podstawową i najprostszą formę, gdzie praca wykonywana jest 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w 5-dniowym tygodniu pracy lub 7 godzin 35 minut na dobę i 37 godzin 55 minut tygodniowo w przeciętnym 5-dniowym tygodniu pracy. 

Drugim rodzajem systemu czasu pracy jaki może być zastosowany
w podmiotach leczniczych jest system równoważny czasu pracy. Zatrudnienie pracowników podmiotów leczniczych w równoważnym systemie czasu pracy przewiduje art.93 ust.4 ustawy o działalności leczniczej, który przewiduje możliwość wydłużenia czasu pracy do 12 godzin w ciągu doby jednak musi to być uzasadnione organizacją pracy lub jej rodzajem.  Ponieważ przepisy nie określają tych pojęć należy przyjąć, że pracodawca sam ocenia czy organizacja pracy w podmiocie leczniczym rzeczywiście wymaga wprowadzenia tego systemu czasu pracy. Jednak musi być zachowany wymiar czasu pracy przeciętnie 37 godzin 55 minut tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym natomiast w stosunku do pracowników gospodarczych, obsługi i technicznych 40 godzin tygodniowo.

 

Planowanie i ewidencja czasu pracy

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej nie określa wprost, kto należy do personelu administracyjnego. Szpital, przychodnia itp. powinny więc to ustalić, wskazując, które stanowiska kwalifikujemy jako techniczne, które do ekonomiczno-usługowych, a które do administracyjnych. W ten sposób unikną problemów z prawidłowym określeniem norm czasu pracy dla poszczególnych osób. Dla pracowników podstawowej działalności wynoszą one 7 godzin 35 minut dziennie i średnio 37 godzin 55 minut tygodniowo, a dla pracowników ekonomicznych odpowiednio 8 i 40 godzin.

W jednostkach ochrony zdrowia podstawowy okres rozliczeniowy nie może przekraczać 3 miesięcy. Pracownicy zakładów opieki zdrowotnej nie mogą być objęci wydłużonymi okresami rozliczeniowymi. Pracodawca planuje czas pracy pracowników na przyjęty okres rozliczeniowy, opracowując ich rozkłady czasu pracy. Rozkład czasu pracy pracownika wynika z przepisów prawa pracy, zawiadomienie, o którym mowa w art. 150 § 1 lub z umowy o pracę.                                                                                    

 Ewidencja czasu pracy powinna być w formie imiennej, prowadzona dla każdego pracownika i zgodnie § 6 pkt 1 rozporządzenia MRPiPS z 10.12.2018 roku w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2369)  powinna zawierać informacje o :

• liczbie godzin przepracowanych a także godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy,
• liczbie godzin, które zostały przepracowane w porze nocnej,
• dniach wolnych od pracy,
• liczbie godzin pełnienia dyżuru, miejsce jego pełnienia i godziny rozpoczęcia i zakończenia,
• zwolnieniach od pracy – ich rodzaj,
• innych usprawiedliwionych nieobecnościach i ich rodzaju, nieusprawiedliwionych nieobecnościach w pracy

 

Przykładowa ewidencja czasu pracy pielęgniarki

 

 

Autor artykułu: Katarzyna Kurek