W dniu 1 września 2024 r. wchodzi wżycie nowy przepis, który został dodany do Karty Nauczyciela, a mianowicie art. 88 A KN. Nauczyciele od dawna postulowanie przywrócenie tzw. emerytury stażowej, która była uregulowana w art. 88 KN, a obowiązywała do roku 2008 . W zamian za zabranie prawa do wcześniejszej emerytury zostało uregulowane prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, jednak to świadczenie nie rekompensowało i nie wyczerpywało roszczeń środowiska nauczycielskiego.
W związku z tym ustawodawca podjąć decyzję o powrócenie do koncepcji emerytury stażowej, jednak w odmiennym kształcie niż wcześniej obowiązujący art. 88 KN. Dlatego też nowa emerytura stażowa nauczycieli budzi wiele kontrowersji, pytań i niejasności, na które postaram się odpowiedzieć w niniejszym wpisie blogowym.
Zgodnie z preambułą umieszczoną w Karcie Nauczyciela została ona uchwalona jako pragmatyka służbowa z uwagi na doniosłą rolę oświaty i wychowania w Rzeczypospolitej Polskiej, pragnąc dać wyraz szczególnej randze społecznej zawodu nauczyciela zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami, otwierając niniejszą ustawą drogę do dalszych uregulowań prawnych systemu edukacji narodowej. Od zawsze doniosłość zawodu wiązała się także z uprawnieniem do wcześniejszej emerytury.
Od 1 września 2024 r. powróci prawo tego świadczenia poprzez dodanie art. 88 a KN. Zgodnie z tym przepisem Nauczyciele, po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy,
mogą przejść na emeryturę wwieku niższym niż określony wart.24ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
- 1) rozpoczęli przed dniem 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy nastanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, októrych mowa wart.1, wbrzmieniu obowiązującym w dniu rozpoczęcia pracy na tym stanowisku,
- 2) mają okres składkowy, o którym mowa w art. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. oemeryturach irentach zFunduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 30lat, wtym co najmniej 20lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, o których mowa w art. 1, w brzmieniu obowiązującym wokresie faktycznego wykonywania pracy na tych stanowiskach, z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
- 3) nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust. 2a
– a wysokość emerytury obliczonej zgodnie z ust. 5–8 nie jest niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
2.Nauczyciele spełniający warunki określone wust.1mogą przejść na emeryturę również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7.
3. Do okresu 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, zalicza się także okres skierowania do pracy za granicą na podstawie przepisów wydanych na podstawie:
- 1) art. 47 ust. 3 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe lub
- 2) art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2017 r.
4. Jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego
w rozumieniu art. 4 pkt 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach irentach zFunduszu Ubezpieczeń Społecznych, środki zgromadzone wtym funduszu przekazuje się jednorazowo na rachunek funduszu emerytalnego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ewidencjonuje na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497).
5. Przy ustalaniu prawa do emerytury, o której mowa w ust. 1, oraz przy ustalaniu jej wysokości nie stosuje się przepisów art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
6. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w ust. 1, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173–175 ustawy zdnia 17grudnia 1998r. oemeryturach irentach zFunduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
7. Emerytura, o której mowa w ust. 1, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej wsposób określony w ust. 6 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na tę emeryturę danego ubezpieczonego.
8. Wiek ubezpieczonego oraz średnie dalsze trwanie życia, o których mowa w ust. 7, ustala się na zasadach określonych w art. 26 ust. 2–5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Spo- łecznych.
9. Prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
10. Prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez osobę mającą ustalone prawo do tej emerytury, wprzypadku podjęcia przez tę osobę pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w przedszkolu, szkole, placówce lub innej jednostce organizacyjnej wymienionej w art. 1, w łącznym wymiarze wyższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć lub bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
11. Przepisu ust. 10 nie stosuje się do osób, które osiągnęły wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.>
